احمد قابل ،فقیهی نواندیش

متولد مهرماه 1336 تربت جام
درگذشت آبان ماه 1391  در 55 سالگی در مشهد

احمد قابل مجتهد و پژوهشگر دینی و از شاگردان آیت الله العظمی حسین‌علی منتظری بود و حکم اجتهاد خود را نیز از ایشان گرفته بود. او از منتقدان محسوب می‌شد.
او بارها اقدام به نوشتن نامه های انتقادی کرده بود که به همین خاطر نیز محاکمه و زندانی شده بود. او بارها به خاطر جرایمی از همین دست(بیان انتقادات صریح) طعم زندان اوین و وکیل آباد مشهد را چشیده است.
او با این که مجتهدی حوزوی بود، اما لباس روحانیت را کنار گذاشته بود. وی همچون استادش منتظری از مخالفان ولایت مطلقه فقیه بود و می گفت فقه، برای حکومت کردن کافی نیست.
وی تالیفات ارزنده متعددی دارد که به خاطر ممنوعیت چاپ آثارش، به صورت الکترونیکی منتشر شده است. مهم ترین نظریه اساسی وی، نظریه شریعت عقلانی است که در کتابی با همین عنوان مطرح شده است.

اول آبان، سالروز درگذشت مجتهد نواندیش و فقیه وارسته، مرحوم احمد قابل است. او بسی زود از میان ما رفت؛ اما در همان‌ درنگ کوتاهش، گره‌های بسیار گشود و افق‌های روشن برنمود. من یک بار توفیق زیارت این مرد خدا را داشتم و از آن هنگام تا امروز، هر گاه كلمۀ پارسا را می‌شنوم، او را یاد می‌كنم.
قابل به‌واقع فقیه بود. آرای فقهی و دین‌شناختی او، شمار بسیاری از مسلمانان را که در آستانۀ راهی دیگر بودند، به دین و دینداری بازگرداند. نفس گرم، دانش فراوان، همت والا، دل مهربان، مناعت طبع و زندگی بسیار ساده و درویشانۀ او، سرمایه‌‌ای گرانقدر برای روشنفکری دینی است. از خدای بزرگ برای روح آن وارسته‌مرد متأله، رحمت بیکران و غفران بی‌حساب مسئلت می‌کنم.

بعضی نظریات فقهی احمد قابل: 

لاک انگشت زنان برای وضو اشکال ندارد.
نماز آیات واجب نیست.
نجس نبودن شراب
جواز مرجعیت زن برای مرد
پاک بودن ذاتی تمام انسان ها
محرمیت فرزندخوانده
موسیقی اگر محتوای فاسدی داشته باشد، حرام است. 

مشهور ترین نظر فقهی وی نیز در باره حجاب بانوان است و آن این که:
در مَرآی ومنظر بودنِ سر و گردن هر زن مسلمانی، حرام نیست. به عبارت دیگر نه زن بودن و نه مسلمان بودن زن، دلیل وجوب پوشش سر و گردن نیست. چرا که زنان بردۀ مسلمان، هم زن و هم مسلمان بودند و پوشش سر و گردن بر آنان واجب نبود.
هیچ سخن صریحی درمورد « لزوم پوشش سر و گردن » در آیات سورۀ نور، وجود ندارد؛ بلکه مجازبودن عدم پوشش قسمت هایی از بدن که در عرف زمان نزول وحی، پوشاندن آن رایج نبوده نیز موردتأیید قرار گرفته است. تحقیقات تاریخی نیز عدم رواج پوشش سر و گردن (در همۀ حالات و همۀ مکان های عمومی) را تأیید می‌کند. نمی‌توان با قاطعیت از آیۀ سورۀ احزاب به‌عنوان دلیل بر «وجوب پوشش سر و گردن زن» بهره برد.
وی نیز از کسانی است که به خاطر موضعش نسبت به حکومت، مورد ترور شخصیت و سیاه نمایی از سوی افراطیون ولایتمدار قرار گرفته است.